Samenwerken aan een toekomst met woonruimte voor iedereen

Door op 18 december 2024

Het woningtekort in Nederland is een probleem dat ook Uithoorn en De Kwakel stevig raakt. Een passende woning vinden is als het winnende lot in de loterij. Jongeren vinden nauwelijks een woning, ouderen blijven in hun vertrouwde huizen wonen die niet meer bij hun behoeften passen en jonge gezinnen vertrekken noodgedwongen naar andere gemeenten omdat in Uithoorn geen groter huis te krijgen is. De impact op onze gemeenschap is groot. Als VVD-fractie vinden wij het onze verantwoordelijkheid om samen te werken aan oplossingen die zorgen voor voldoende woningen, nu en in de toekomst.

Waarom het woningtekort ons allemaal raakt

Het woningtekort raakt iedereen in onze gemeente, direct of indirect. Jongeren blijven noodgedwongen thuis wonen, soms tot ver in hun dertigste levensjaar. Dit belemmert jongeren in hun ontwikkeling en zelfstandigheid en vraagt meer aanpassing van hun ouders dan waar ze zich bij de geboorte van hun kind op voorbereid hadden.

Voor ouderen is het gebrek aan geschikte, drempelvrije woningen een groot obstakel. Hierdoor blijven zij vaak wonen in grote huizen, die voor hen zelfstandig moeilijk te onderhouden zijn.

Jonge gezinnen vertrekken noodgedwongen naar andere gemeenten omdat er hier geen geschikte huizen zijn voor hun gezinsuitbreiding.

Wat is het woningtekort precies?

Stel, je bent 23 jaar en hebt, na je opleiding, net je eerste baan. Volgens Manpower verdien je €1.497 per maand (gemiddelde in 2023 voor 20-25 jarigen). Je wilt graag op jezelf gaan wonen, je eigen leven opbouwen. Je staat sinds je 18e ingeschreven bij Woningnet en zoekt actief, toch kom je er niet tussen. Je wordt consequent tweehonderd-zoveelste bij de woningen waar je, gebaseerd op je inkomen, op mág reageren. Een middel-dure woning kun je alleen niet betalen. €900 per maand is te veel voor jouw inkomen, bovendien wordt geëist dat je 4 tot 5 keer de huurprijs verdient. Dat is €3.600 – 4.500 per maand! Zelfs samen met een leeftijdsgenoot kun je een huurwoning wel vergeten.

Over een paar jaar verdien je een stuk beter: €2.678 per maand (gemiddelde in 2023 voor 25-30 jarigen). Alleen kun je nog steeds niets huren, maar samen met een vriend(in) wel. Gelukkig, je maakt een kans! Nu zorgen dat je samen blijft.

Het kopen van een woning is met dit inkomen ook onmogelijk. Alleen als je jouw inkomen kunt sparen, bijvoorbeeld omdat je zonder kosten inwoning thuis mag blijven wonen, heb je kans dat je over een paar jaar met jouw spaargeld kans maakt om iets te kopen. Gemiddeld kost een appartement van 50 m2 in onze gemeente ruim €240.000. Een hypotheek daarvoor kost met de huidige rente ruim €1.050 (bruto) per maand (netto ruim €830).

De woningen zijn zo duur omdat er meer vraag is naar woningen dan er beschikbaar is. Dat blijkt ook uit economisch onderzoek van Metropoolregio Amsterdam: de bevolking in onze regio, Amstelland-Meerlanden, is in de periode 2016-2023 gegroeid met 1,1% terwijl het aantal woningen in dezelfde periode is gegroeid met 0,8%. We lopen dus achter op onze bevolkingsgroei en moeten meer woningen bouwen. Op dit moment is er een tekort van 1.100 woningen in gemeente Uithoorn.

De oorzaken van het woningtekort

Het tekort aan woningen is niet zomaar ontstaan en is het resultaat van een complexe combinatie van factoren. We zetten er een paar op een rij, van landelijk tot lokaal:

  • ·       Huishoudens zijn een stuk kleiner geworden. 60 jaar geleden, in 1964, was de gemiddelde huishoudensgrootte nog 3,49. Nu, in 2024, is dat nog maar 2,11. Dat betekent dat we in 1964 287 woningen per 1.000 inwoners nodig hadden. Nu hebben we er 474 per 1.000 nodig. Met 31.685 inwoners is dat een verschil van 5.925 woningen!
  • ·       De bevolkingsgroei is een ander aspect van het woningtekort. Zo woonden er in 2023 161 duizend meer mensen in Nederland dan in 2020, slechts drie jaar eerder, werd voorspeld.
  • ·       Sinds de economische crisis van 2008 ligt de bouwcapaciteit lager dan daarvoor. Ondanks inspanningen van de bouwsector en de overheid lukt het niet om de bouwproductie omhoog te krijgen.
  • ·       In Uithoorn en De Kwakel is geen ruimte meer voor grootschalige woningbouw. Naast beperkingen door Schiphol worden we beperkt door kaders van provincie en regio om het landelijk gebied vrij te houden van huizen en om bedrijventerreinen beschikbaar te houden. We moeten dus in bestaande wijken bijbouwen.
  • ·       Omwonenden van nieuwe projecten gaan vaker in bezwaar, en ook vaker tot aan de Raad van State. Een bezwaarprocedure zorgt gemiddeld tot 1 à 2 jaar vertraging. Als de procedure tot de Raad van State gaat komt daar inmiddels nog een jaar of 2 à 3 bij. Daardoor duurt het gemiddeld 10 jaar voordat een nieuw project wordt opgeleverd. Daarvan duurt de bouw maar 2 tot 3 jaar.
  • ·       We hebben te weinig appartementen in Uithoorn. Appartementen bieden passende woningen voor zowel ouderen als jongeren. Voor jongeren is het een betaalbare start, voor ouderen een drempelvrije woning die (beter) zelfstandig te onderhouden is. Slechts 27% van de woningen is een appartement, terwijl 29% van onze inwoners alleen woont en 27% een stel is zonder kinderen.
  • ·       Stijgende bouwkosten en hogere rentes maken het moeilijker om betaalbare woningen te bouwen die toegankelijk zijn voor starters en mensen met een middeninkomen. Slechts 8% van de woningen is middel-dure huur en 6% is een betaalbare koopwoning6.

Hoe lossen we dit op?

Als VVD-fractie geloven wij dat er oplossingen zijn die recht doen aan de zorgen van inwoners én de noodzaak om meer woningen te bouwen. Deze oplossingen vragen om een evenwichtige aanpak en een lange termijnvisie.

  • ·       Betrek bewoners eerder in het proces. Daarom heeft de gemeenteraad een participatieplicht opgelegd. De VVD roept initiatiefnemers op om hier vroeg in het proces al invulling aan te geven zodat de zorgen van bewoners goed meegenomen kunnen worden in het project.
  • ·       Laat op tijd van je horen. Trek zo vroeg mogelijk aan de bel als je ergens zorgen over hebt. Het beste is als je dit doet bij degene met het plan. Maar je kan ook altijd bij onze VVD-fractie terecht via onze woordvoerder Wonen & Werken, Daan Noordanus. Wacht vooral niet tot je alleen nog maar bezwaar kan aantekenen, maar laat vroegtijdig weten waar je zorgen zitten. Bijna altijd kan hier met een aanpassing rekening mee gehouden worden.

  • ·       Pas slimme en duurzame bouwoplossingen toe. Door bijvoorbeeld met prefab bouwelementen te bouwen kan de overlast in de buurt geminimaliseerd worden. Bovendien zorgt het ervoor dat je minder mensen nodig hebt bij de bouw wat ervoor zorgt dat we met dezelfde mensen meer woningen kunnen bouwen.
  • ·       Bouw de juiste woningen. We hebben in Uithoorn (veel) meer eengezinswoningen dan gezinnen. Er is behoefte aan meer appartementen. Appartementen hebben de volgende voordelen:

1.       Het zijn passende, drempelvrije woningen voor ouderen;

2.       Het zijn betaalbare woningen voor jongeren en andere starters;

3.       We kunnen daarmee meer woningen per vierkante meter bouwen.

  • ·       Maak vaart met de plannen voor het Cindu-terrein. Op dit moment wordt in samenwerking tussen Uithoorn, provincie Noord-Holland en Metropoolregio Amsterdam onderzocht of er woningen gebouwd kunnen worden op het Cindu-terrein. Er kunnen in dit gebied potentieel 1.000+ woningen gebouwd worden. Dat is een belangrijke bijdrage aan het huidige tekort van 1.100 woningen. Daar zijn twee belangrijke randvoorwaarden voor nodig:

1.       het kan veilig, na de sanering van de sterk vervuilde grond kan er veilig gewoond worden;

2.       het is betaalbaar, er moeten betaalbare woningen worden gebouwd met acceptabele kosten voor de gemeente.

Samenwerken aan een toekomstbestendig Uithoorn

De Woonzorgvisie van Uithoorn biedt een goede basis voor onze plannen. Hierin is vastgelegd hoe we als gemeente willen bouwen aan een toekomst waarin iedereen een plek kan vinden. Maar een visie alleen is niet genoeg; het vraagt om daadkracht en samenwerking om deze ambities te realiseren.

De VVD bouwt mee aan woningen waar behoefte aan is, zodat voor iedereen plek is in onze gemeente.